Copyright vs Clopyright
Πνευματικά δικαιώματα ζήτησε το You Tube για τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο ! Ω ναι η παράνοια συγγενεύει με την ηλιθιότητα και καταδυναστεύει την ζωή μας, αλλά μόνο αν της δώσουμε πεδίο να δράσει.
«Το υπουργείο Πολιτισμού παρενέβη στις διαδικτυακές πλατφόρμες που αναγνώρισαν το λάθος τους και λαμβάνει μέτρα ώστε να μην έχουμε παρόμοια φαινόμενα» αναφέρει ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Ιωάννης Ανδριανός, απαντώντας εγγράφως σε ερώτηση που είχαν καταθέσει οι βουλευτές Γιάννης Δημαράς και Γαβριήλ Αβραμίδης, καταγγέλλοντας ότι «ο Ελληνικός Εθνικός Ύμνος του Σολωμού και του Μάντζαρου φαίνεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα τα οποία ζητάει να εισπράξει το You Tube».
Οι δύο βουλευτές ανέφεραν ότι ο Εθνικός Ύμνος, σύμφωνα με το You Tube, ανήκει στην εταιρεία διαχείρισης και διανομής μουσικής IODA (που πλέον ονομάζεται Orchard) και όπως σημειώνουν το θέμα ανέκυψε «όταν αναρτήθηκε το πρώτο ιστορικό δελτίο των εργαζομένων της ΕΡΤ με φόντο τα ΜΑΤ έξω από το Ραδιομέγαρο, στη δημοφιλέστερη πλατφόρμα προβολής βίντεο. Μετά το ανέβασμα του αρχείου στον ιστότοπο του The Press Project ειδοποιήθηκε μέσω μηνύματος ότι θα έπρεπε να αφαιρεθούν τα ηχητικά ντοκουμέντα του βίντεο που έχουν πνευματικά δικαιώματα, είτε να επιτρέψουν στο You Tube να παίζει διαφημίσεις προκειμένου να αποδώσει στον κάτοχο των δικαιωμάτων το ποσό που του αναλογεί».
Στο έγγραφο του υφυπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού που διαβιβάστηκε στη Βουλή αναφέρεται ότι «ο Εθνικός μας Ύμνος αποτελεί έργο, σύμφωνα με την έννοια του άρθρου 2 του Ν.2121/1993. Ωστόσο οποιαδήποτε προστασία του έχει λήξει αφού έχει παρέλθει η διάρκεια της προστασίας αυτής. Πιο συγκεκριμένα, ο Εθνικός μας Ύμνος – ή πιο ορθά ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν»- είναι ποίημα που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός το 1823, ο οποίος απεβίωσε το 1857. Το ποίημα μελοποιήθηκε από τον Νικόλαο Μάντζαρο, ο οποίος απεβίωσε το 1872. Η πνευματική ιδιοκτησία (ως έχει σήμερα) διαρκεί όσο η ζωή του δημιουργού και εβδομήντα χρόνια μετά τον θάνατό του, που υπολογίζονται από την 1η Ιανουαρίου του έτους, το οποίο έπεται του θανάτου του δημιουργού. Επομένως επί του Εθνικού Ύμνου δεν υφίστανται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας».
Ο κ. Ανδριανός παραπέμπει και στις δηλώσεις του υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, σύμφωνα με τις οποίες «ο Εθνικός Ύμνος δεν είναι ένα απλό πνευματικό δημιούργημα σε μουσική Νικολάου Μάντζαρου και ποίηση του Διονυσίου Σολωμού. Είναι η ψυχή του Έθνους. Έχει απολύτως εμβληματική αξία για κάθε Έλληνα και για κάθε Ελληνίδα. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού παρενέβη στις διαδικτυακές πλατφόρμες, που αναγνώρισαν το λάθος τους. Και σας διαβεβαιώνω ότι λαμβάνουμε μέτρα ώστε να μην έχουμε παρόμοια φαινόμενα ξανά».
Copyright: Ένα εργαλείο λογοκρισίας
Το μονοπώλιο του copyright δημιουργήθηκε ως ένα εργαλείο λογοκρισίας κι ακόμη χρησιμοποιείται ως τέτοιο.
Πολλοί υποστηρικτές του μονοπωλίου του copyright λανθασμένα έχουν υποστηρίξει πως δημιουργήθηκε το 1710. Αυτό είναι αναληθές, απλά μονομερώς επαναθεσμίστηκε εκείνη τη χρονιά. Δημιουργήθηκε το 1557 ως ένα εργαλείο λογοκρισίας, για να καταστείλει τις πολιτικές αντιθέσεις.
Όταν η τυπογραφεία χτύπησε την Ευρώπη, οι βασιλείς και ο κλήρος πανικοβλήθηκαν. Εξαπίνης, είχαν χάσει την πρωτοκαθεδρία στο να καθορίζουν ποιο μέρος του πολιτισμού και της γνώσης θα ήταν διαθέσιμο στις μάζες, κι επιπλέον, έχασαν τον έλεγχο των πολιτικών πραγμάτων της εποχής τους.
Εκείνη τη στιγμή, διαφορετικά καθεστώτα αντέδρασαν διαφορετικά στον κίνδυνο. Η Γαλλία αντέδρασε τιμωρώντας τα βιβλιοπωλεία καθώς και τη χρήση της τυπογραφίας με ποινή θανάτου. Η τιμωρία απεδείχθει εντελώς αναποτελεσματική (ναι, διαβάσατε καλά: η ποινή για μη εξουσιοδοτημένη αντιγραφή είχε κλιμακωθεί όσο και η ποινή θανάτου, αλλά και πάλι χωρίς κανένα αποτέλεσμα).
Από την άλλη πλευρά, στη Βρετανία, η Μαίρη η Α’ είχε κληρονομήσει μια Προτεσταντική Αγγλία από τον πατέρα της, ο οποίος είχε μετατρέψει μια ολόκληρη καθολική χώρα σε προτεσταντική, για να χωρίσει τη μητέρα της (και για να παντρευτεί μισή ντουζίνα γυναίκες στη συνέχεια). Η Μαίρη δεν ήταν χαρούμενη με τη μεταχείριση της μητέρας της, η οποία είχε μεγαλώσει ως Καθολική. Είδε λοιπόν ως καθήκον της να επαναφέρει τον Καθολικισμό, χωρίς να υπολογίσει το ανθρώπινο κόστος.
Πήρε το θρόνο από την ξαδέρφη της το 1553 και ξεκίνησε την καταστολή των πολιτικών αντιφρονούντων, πράξη η οποία της απέδωσε τον τίτλο της “Bloody Mary” (Αιματοβαμμένη Μαίρη). Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε ουσιαστική διάκριση μεταξύ πολιτικής και θρησκείας, ήταν ένας πόλεμος δύναμης, επιφανειακά μεταξύ Καθολικισμού και Προτεσταντισμού. Πάνω από 280 αντιφρονούντες κάηκαν ζωντανοί κατά τη βασιλεία της Μαίρης, ως προειδοποίηση για τους άλλους.
Σε αυτό το κλίμα, θεσπίστηκαν κι άλλα μέσα για την καταπίεση της ελευθερίας του λόγου και της πολιτικής αντιπαλότητας. Βλέποντας πως η ποινή θανάτου στη Γαλλία είχε αποτύχει, επέλεξε να προβεί σε μια ανίερη συμμαχία μεταξύ του στέμματος και του κεφαλαίου.
Η Μαίρη έδωσε το τυπογραφικό μονοπώλιο στις 4 Μαΐου του 1557 στο London Company of Stationers. Σε αντάλλαγμα του επικερδούς μονοπωλίου τύπωσης των πάντων στην Αγγλία, η εταιρία συμφώνησε να μην τυπώνει κάτι το οποίο δε θα υποστήριζε πολιτικά το Στέμμα.
Το σχήμα αυτό δούλεψε ώστε να καταπιεστούν οι διαφωνίες και η ελεύθερη σκέψη, και η λογοκρισία είχε επιτυχώς εισαχθεί. Το μονοπώλιο αυτό ονομάστηκε copyright, έπειτα από εσωτερική σύσταση και συμφωνία της London Company of Stationers. Έτσι, η ανίερη συμμαχία του μονοπωλίου πνευματικής ιδιοκτησίας σφυρηλατήθηκε στο αίμα της πολιτικής διαφωνίας.
Η Μαίρη η Α’ τελικά απέτυχε στις προσπάθειές της να αποκαταστήσει τον Καθολικισμό και πέθανε την επόμενη χρονιά διαδεχόμενη από την ετεροθαλή αδερφή της Ελισσάβετ την Α’, η οποία είχε προτεσταντική ανατροφή. Ωστόσο η εφεύρεση της λογοκρισίας γνωστής ως μονοπώλιο του copyright, επιβιώνει ακόμη και σήμερα.
Ακόμη και σήμερα, το μονοπώλιο του copyright χρησιμοποιείται για να αποτρέψει πολιτικούς αντιφρονούντες να δημοσιεύσουν διάφορα έργα η άρθρα. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπως το πρόσφατο παράδειγμα της πετρελαϊκής εταιρίας Neste Oil, η οποία χρησιμοποίησε το μονοπώλιο του copyright για να αποτρέψει την έκδοση ενός κειμένου της Greenpeace εναντίον της εταιρίας. Αυτό είναι ένα από τα πολλά και πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Δυστυχώς, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ανάλογα παραδείγματα, για το πώς αυτό το μονοπώλιο του Copyright παραμένει ένα εργαλείο πολιτικής λογοκρισίας και φίμωσης.
Copyright: A Censorship Tool
Copyright: Ένα Λερναικέφαλο τέρας εξαπάτησης. Ποιός αλήθεια έχει το Copyright σε οτιδήποτε; Ποιός είναι ο πρώτος σε οποιαδήποτε σκέψη, όταν γνωρίζουμε ό,τι οι σκέψεις μας είναι ελεγχόμενες, στην καλύτερη των περιπτώσεων και σίγουρα καμία τους δεν είναι πρωτότυπη; Ακόμα και τα έργα που έχουν Copyright με λίγη -πολύ επιφανειακή- μελέτη βλέπουμε τις επιρροές τους ή την αντιγραφή τους.
Είναι τουλάχιστον αστείο το θέμα του Copyright ειδικά όταν βλέπουμε πόσο εύκολα γίνεται η καταπάτηση του. Απλώς είναι κι ετούτο άλλος ένας τρόπος ελέγχου των προβατοποιημένων μαζών που με εγωπαθή ηλιθιότητα περιφέρουν ανά την υφήλιο το Copyright του copy- paste.
*Διανοητική ιδιοκτησία ονομάζουμε τα δικαιώματα των δημιουργών που προκύπτουν από τη δημιουργία ενός προϊόντος του νου, το οποίο έτσι αντιμετωπίζεται ως άυλο περιουσιακό στοιχείο. H διανοητική ιδιοκτησία διακρίνεται σε δύο κατηγορίες:
*Τη Βιομηχανική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (εφευρέσεις), τα υποδείγματα χρησιμότητας (μικρές εφευρέσεις), τα δικαιώματα επί φυτικών ποικιλιών αλλά και τα σήματα, τα βιομηχανικά σχέδια και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ονομασίες προελεύσεως.
*Την Πνευματική ιδιοκτησία, που προστατεύει κυρίως έργα λογοτεχνίας και τέχνης, όπως βιβλία, θέατρο, ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, αρχιτεκτονική, αλλά και το λογισμικό και με συγγενικά δικαιώματα τις ηχογραφήσεις, τις εκτελέσεις και παραστάσεις έργων, ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα.
Αρμόδιος διεθνής οργανισμός είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (World Intellectual Property Organization). Η 26η Απριλίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Από τον 19ο αιώνα δημιουργήθηκε η ανάγκη διεθνούς κατοχύρωσης των δικαιωμάτων στα προϊόντα της διανοίας[εκκρεμεί παραπομπή]: το 1883, υπογράφηκε η Συνθήκη του Παρισιού για τη βιομηχανική ιδιοκτησία και το 1886 η Συνθήκη της Βέρνης για την προστασία των δικαιωμάτων από λογοτεχνικά και εικαστικά έργα (δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας). Μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη της διανοητικής ιδιοκτησίας έπαιξε και η θεωρία των property rights. Σήμερα το νομικό πλαίσιο προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας καθορίζεται από τις διεθνείς συνθήκες, την κοινοτική νομοθεσία και τις επιμέρους εθνικές νομοθεσίες.
Στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) έχει αναπτυχθεί η πολυμερής συμφωνία TRIPs (Trade Related Aspects of Intellectual Property, έναρξη ισχύος 1/1/1999). Η συμφωνία αυτή προβλέπει πρότυπα, μέτρα επιβολής και διαδικασίες διευθέτησης διαφορών όσον αφορά τα πνευματικά δικαιώματα, τα εμπορικά σήματα, τις ευρεσιτεχνίες, τις γεωγραφικές ενδείξεις, τα βιομηχανικά σχέδια και το εμπορικό απόρρητο (trade secrets). Γενικά, με τη συμφωνία TRIPS όλα τα μέλη του ΠΟΕ συμμορφώνονται με:
τη συνθήκη του Παρισιού για τη βιομηχανική ιδιοκτησία
τη συνθήκη της Βέρνης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
τη Σύμβαση IPIC για τα ολοκληρωμένα κυκλώματα
τη Σύμβαση της Ρώμης για τα δικαιώματα των ερμηνευτών, παραγωγών ηχογραφήσεων και ραδιοτηλεοπτικών σταθμών.
τη συνθήκη της Βέρνης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
τη Σύμβαση IPIC για τα ολοκληρωμένα κυκλώματα
τη Σύμβαση της Ρώμης για τα δικαιώματα των ερμηνευτών, παραγωγών ηχογραφήσεων και ραδιοτηλεοπτικών σταθμών.
Δοκίμασε να κυκλοφορήσεις κάτι αληθινά μοναδικό, πρωτότυπο, πέρα από τα στενά πλαίσια που επιτρέπουν οι επικυρίαρχοι και θα πέσει επάνω σου η βιομηχανία του Copyright, για να σε εξαφανίσει και το έργο σου και εσένα. Σκέψου τον Ράιχ, τον Τέσλα, τον Ραιφ, κλπ. κλπ. κλπ.
Όλοι οι κάλαμοκαβαλημένοι, κοτσάρουν κι ένα Copyright, σε συνταγές για πατάτες με μπάμιες και ανανά, ή ένα γαλακτομπούρεκο με λάχανο τουρσί, στην φωτογραφία του Παρθενώνα, της μαργαρίτας στο λιβάδι ή σε κοκτέιλ και του μπάρμπα Μήτσου μεθυσμένου, σε υβριδικά παραμύθια της Χαλιμάς και σε ότι μαλακία μπορείς να φανταστείς.
Σίγουρα η εργασία του κάθε ανθρώπου είναι σωστό να πληρώνεται και να αναγνωρίζεται αν πράγματι αξίζει και είναι χρήσιμη και πρωτότυπη, αλλά το να βλέπω Copyright σε έργα του Νίτσε, Πυθαγόρη, του Λάβκραφτ ή του Ράιχ π.χ. είναι τουλάχιστον γελοίο και βλακώδες, δείχνοντας μας ταυτόχρονα το καλαμοκαβαλημένο ποιόν του χρήστη.
«Copyright: Όλα τα δικαιώματα κρατημένα και όποιος πάρει και δημοσιεύσει το άρθρο για ιδίαν, εμπορική ή άλλη χρήση, να αναφέρει το όνομα του συγγραφέα, το πώς περνάει τα Σαββατοκύριακα και τι φαγητό του αρέσει. Αν δεν τα γνωρίζει εκ των προτέρων δεν έχει το δικαίωμα της αναπαραγωγής του εν λόγο έργου.»
Δεν ξέρω πόσο λογική σου φαίνεται η πιο πάνω πρόταση, αλλά ρώτησε έναν καταστηματάρχη ή περιπτερά που χρυσοπληρώνει κερατιάτικα στις άχρηστες εταιρίες δήθεν «πνευματικών δικαιωμάτων» του μουσικού copy- paste, κάμποσα χρήματα που κανείς δεν γνωρίζει που πηγαίνουν.
Προσοχή σε όποιους σας ζητούν Πνευματικά Δικαιώματα μπορεί απλά να είναι αντιγραφείς, να έχουν παρανόηση ή και να ιδιοποιούνται κάτι άλλο που δεν έχει Copyright
Εμείς όμως σαν γνήσιοι συνομωσιολογικοπαρανοϊκοι που είμαστε … ξέρουμε.
Διαβάζουμε στην ελεύθερη wiki:
Πνευματική ιδιοκτησία ή πνευματικά δικαιώματα ονομάζονται τα αποκλειστικά δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών στο έργο τους. Παραχωρούνται από τον νόμο για ορισμένο χρόνο για να απαγορεύσουν σε τρίτους τη χρήση των έργων χωρίς την άδεια του δημιουργού. Το πνευματικό δικαίωμα υφίσταται σε έργα λογοτεχνίας και τέχνης, όπως βιβλία, θέατρο, ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, αρχιτεκτονική αλλά και άλλες δημιουργίες όπως λογισμικό ή βάσεις δεδομένων (databases). Περιλαμβάνει το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού δεσμού του δημιουργού του προς αυτό (ηθικό δικαίωμα). Το πνευματικό δικαίωμα αποκτάται αυτοδικαίως χωρίς να απαιτείται αίτηση του δημιουργού ή καταχώριση του έργου σε κάποια υπηρεσία.
Στην Ελλάδα θεμελιώδης είναι ο νόμος 2121/1993 (ΦΕΚ Α’25, 4/3/93) ο οποίος, εμπνεόμενος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας, αναθεωρεί την προηγούμενη νομοθεσία του 1920(2387/1920) και συμμορφώνεται με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε δραστικά σε πολλές διατάξεις του με το άρθρο 8 του νόμου 2557/1997 (ΦΕΚ Α’271/1997) σε εφαρμογή των Οδηγιών 93/83/ΕΟΚ και 93/98/ΕΟΚ.
Υπάρχουν δύο αντιδιαμετρικά αντίθετοι δικαιολογητικοί λόγοι ύπαρξης της πνευματικής ιδιοκτησίας, οι οποίοι όμως στις σύγχρονες νομοθεσίες περισσότερο αλληλοσυμπληρώνονται παρά αλληλοαποκλείονται.
Ανθρωπιστική-ιδεαλιστική δικαιολόγηση: Ο ένας, ανθρωπιστικός και ιδεαλιστικός, συνδέεται με τις θεωρίες περί φυσικού δικαίου. Σύμφωνα με αυτόν ο δημιουργός έχει έναν ιδιαίτερο ψυχικό δεσμό με το δημιούργημά του, ο οποίος είναι αναπαλλοτρίωτος και τον οποίο ο νόμος οφείλει να αναγνωρίσει. Ως πρότυπο έχει αυτή η θεωρία κυρίως το μοναχικό δημιουργό, ο οποίος δημιουργεί τέχνη για βιοπορισμό και η πολιτεία έχει υποχρέωση να του δώσει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται κατ’ αποκλειστικότητα το έργο του.
Ο δημιουργός είναι πάντα φυσικό πρόσωπο. Αυτή η οπτική γωνία επιβάλλει ρυθμίσεις που προστατεύουν το δημιουργό και από αυτούς στους οποίους ο ίδιος αναθέτει την οικονομική εκμετάλλευση του έργου του (εκδότες, παραγωγούς), γιατί εξαρτάται από αυτούς και τους έχει ανάγκη προκειμένου να επιβιώσει. Έτσι ο δημιουργός δεν μπορεί, ακόμη και αν το θέλει, να εκχωρήσει ποτέ όλα τα δικαιώματά του, ενώ έχει πάντα αξίωση σε εύλογη αμοιβή. Το δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ταυτόχρονα και μέσο προώθησης της πολιτιστικής δημιουργίας.
Βάρος δίνεται σε έργα κατ’ εξοχήν πνευματικά και προϋπόθεση προστασίας είναι το δημιουργικό ύψος του έργου. Η αντίληψη αυτή συνδέεται με τη Γαλλική Επανάσταση και το Διαφωτισμό και έχει επικρατήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη. Χαρακτηριστική είναι και η ορολογία, η οποία εστιάζει στο δημιουργό (Droit d’ auteur, Urheberrecht). Αντίστοιχα και η διάρκεια του δικαιώματος δε συνδέεται με τη ζωή του έργου αλλά με τη ζωή του δημιουργού.
Ωφελιμιστική δικαιολόγηση: Ο τρίτος λόγος είναι ωφελιμιστικός. Είναι όμοιος με το λόγο ύπαρξης του διπλώματος ευρεσιτεχνίας: η χορήγηση ενός αποκλειστικού δικαιώματος λειτουργεί ως κίνητρο για τη δημιουργία καινοτομιών και συνδέεται με τη θεωρία των property rights. Ο δημιουργός με την προσδοκία του οικονομικού οφέλους από την αποκλειστική εκμετάλλευση του έργου του στρέφει την παραγωγική του δραστηριότητα σε καινοτόμα έργα, τα οποία ωφελούν το κοινωνικό σύνολο. Αυτή η οπτική εστιάζει στην οικονομική σκοπιά της δημιουργίας και προστατεύει εξίσου αυτόν που επενδύει σε παραγωγικές δραστηριότητες (εκδότη, παραγωγό). Έτσι δημιουργός μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο, το οποίο επενδύει και συντονίζει την παραγωγική δραστηριότητα (work made for hire).
Τα δικαιώματα του δημιουργού είναι ελεύθερα μεταβιβάσιμα, όπως και όλα τα κοινά περιουσιακά δικαιώματα. Προϋπόθεση προστασίας δεν είναι τόσο η πρωτοτυπία, όσο η επένδυση (sweat of the brow-ιδρώτας του προσώπου). Στόχος της προστασίας δεν είναι η διατήρηση του δεσμού δημιουργού-δημιουργήματος, αλλά κυρίως η προστασία της καινοτομίας από αντιγραφές που εκμεταλλεύονται ξένο κόπο χωρίς αντάλλαγμα (what is worth copying is worth protecting).
Η αντίληψη αυτή κυριαρχεί στις Αγγλοσαξωνικές χώρες και συνδέεται με τον οικονομικό φιλελευθερισμό. Εξαιτίας αυτής της θεώρησης το δικαίωμα στις ΗΠΕΣ δεν αποκτιόταν αυτοδικαίως, αλλά μετά από αίτηση (registration) στο US Copyright Office (παρόμοια δηλαδή με το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας). Μετά την προσχώρηση όμως των ΗΠΑ στη Σύμβαση της Βέρνης το 1988, η οποία επιτάσσει την αυτόματη και χωρίς διατυπώσεις κτήση του δικαιώματος, η εγγραφή έγινε προαιρετική. Χαρακτηριστική είναι πάλι η αντίστοιχη ορολογία, η οποία εστιάζει στην προστασία από την αντιγραφή (copyright) και η διάρκεια του δικαιώματος, η οποία στις ΗΠΕΣ πριν την προσχώρηση στη Σύμβαση της Βέρνης συνδεόταν με την πρώτη δημοσίευση του έργου και όχι με τη ζωή του δημιουργού.
Συνδυασμός των θεωριών στις σύγχρονες νομοθεσίες: Οι σύγχρονες νομοθεσίες, παρ’ ότι εξακολουθούν να έχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους, συνδυάζουν ως επί το πλείστον και τα δύο στοιχεία. Οι ευρωπαϊκές νομοθεσίες αναγνωρίζουν μεν μόνο φυσικό πρόσωπο ως δημιουργό, απονέμουν όμως και στον παραγωγό ένα συγγενικό δικαίωμα, αφού χωρίς αυτόν πολλές φορές δεν επιβιώνει η δημιουργία. Το κριτήριο της πρωτοτυπίας ελαττώνεται διαρκώς, ενώ σε κάποιες χώρες επιτρέπεται η πλήρης εκποίηση του δικαιώματος. Από την άλλη και στις αγγλοσαξονικές χώρες προστατεύονται επί μέρους εκφάνσεις του ηθικού δικαιώματος του δημιουργού, ενώ η προσχώρηση των ΗΠΑ στη Σύμβαση της Βέρνης μετρίασε πολλές από τις διαφορές (εγγραφή, διάρκεια του δικαιώματος).
Διεθνώς: Η δημιουργία του μορφώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας και η νομική της προστασία είναι σχετικά πρόσφατες και ανάγονται στον 18ο αιώνα. Πρόδρομος της προστασίας ήταν η απονομή προνομίων σε τυπογράφους, αρχικά στη Βενετία από το 1469 και αργότερα και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Τα προνόμια αυτά αφορούσαν όμως την προστασία του τυπογράφου (προστασία της οικονομικής επένδυσης) από ανατυπώσεις φιλολογικών και μουσικών έργων από τρίτους και όχι την προστασία του δημιουργού, ενώ σύντομα κατέληξαν να γίνουν όργανο της λογοκρισίας εκ μέρους των ηγεμόνων στα εκδιδόμενα έργα.
Πρώτος νόμος που αναγνώρισε δικαίωμα στον δημιουργό ήταν ο αγγλικός «Act for the Encouragement of Learning, by vesting the Copies of Printed Books in the Authors or purchasers of such Copies, during the Times therein mentioned» (Act 8 Anne C 19) του 1710 επί βασιλείας της Άννας, ο οποίος απένεμε αποκλειστικό δικαίωμα στον δημιουργό επί του έργου του διάρκειας 14 ετών από τη δημοσίευση του έργου με δυνατότητα παράτασης για άλλα τόσα, εφ’ όσον ζούσε ακόμη. Αποφασιστική ώθηση έδωσε η Γαλλική Επανάσταση, η οποία συνέδεσε την πνευματική ιδιοκτησία με το φυσικό δίκαιο: αναγνώρισε ότι ο δημιουργός έχει θεμελιώδες δικαίωμα στο έργο του, το οποίο ο νόμος οφείλει να προστατεύσει.
Ως συνέπεια αυτής της αντίληψης θεσπίστηκαν δύο νόμοι το 1791 και το 1793 αντίστοιχα. Στη συνέχεια κατά τον 19ο αι. υιοθετήθηκαν σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη συναφείς νομοθεσίες, ενώ πολλοί (κυρίως Γάλλοι) διανοούμενοι και λογοτέχνες κατέβαλαν προσπάθειες ενίσχυσης και εμπέδωσης του θεσμού• ο Βίκτωρ Ουγκώ μάλιστα ίδρυσε τη Διεθνή Φιλολογική και Καλλιτεχνική Ένωση (Association Litéraire et Artistique Internationale, ALAI), η οποία είναι ακόμη και σήμερα ενεργή στον τομέα αυτόν διεθνώς. Η διεθνής αυτή τάση αναγνώρισης και προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας οδήγησε το 1886 στην υπογραφή της Διεθνούς Σύμβασης της Βέρνης, καθιστώντας την πνευματική ιδιοκτησία αντικείμενο διεθνούς προστασίας.
Δημιουργός: Ο δημιουργός είναι το υποκείμενο του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Στο ηπειρωτικό ευρωπαϊκό σύστημα (droit d’auteur) (και στο ελληνικό δίκαιο) δημιουργός μπορεί να είναι μόνο φυσικό πρόσωπο, αφού μόνο άνθρωπος μπορεί να δημιουργεί πρωτότυπα πνευματικά έργα. Στο αμερικανικό δίκαιο (copyright) αντίθετα δημιουργός μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο, το οποίο έχει επενδύσει οικονομικά στη δημιουργία ενός έργου. Αυτό δε σημαίνει ότι κατά το ελληνικό Δίκαιο νομικό πρόσωπο δεν μπορεί να είναι κύριος δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας: ο δημιουργός μπορεί να μεταβιβάσει το (περιουσιακό) δικαίωμά του ελεύθερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα ο νόμος τεκμαίρει ότι το δικαίωμα έχει μεταβιβαστεί αμέσως με τη δημιουργία.
Πρόκειται για τα έργα μισθωτών σε εκτέλεση της σύμβασης εργασίας και τα έργα υπαλλήλων του Δημοσίου και ΝΠΔΔ. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εργοδότης δε θεωρείται δημιουργός, αλλά αποκτά το δικαίωμα μετά από (ηθελημένη ή αθέλητη) μεταβίβαση από τον πραγματικό δημιουργό. Περισσότεροι μπορεί να είναι δημιουργοί από κοινού. Η μια περίπτωση είναι τα έργα συνεργασίας, τα οποία έχουν προκύψει από άμεση σύμπραξη περισσοτέρων (π.χ. άρθρα της Βικιπαίδειας), και η άλλη είναι τα συλλογικά έργα, τα οποία αποτελούνται από αυτοτελείς συμβολές περισσοτέρων υπό το συντονισμό ενός φυσικού προσώπου. Ειδικά για τα οπτικοακουστικά έργα ο νόμος τεκμαίρει ως δημιουργό το σκηνοθέτη, χωρίς όμως να αποκλείει το ενδεχόμενο να είναι και άλλοι συνδημιουργοί (π.χ. διευθυντής φωτογραφίας, σεναριογράφος, σκηνογράφος).
Δημιουργία: Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύει έργα. Το έργο δημιουργείται (αρχίζει να υπάρχει) με την εξωτερίκευση. Ως ιδέα στο μυαλό του δημιουργού δεν προστατεύεται. Η εξωτερίκευση μπορεί να είναι και εφήμερη (προφορική απαγγελία ενός ποιήματος). Αντίθετα στο αμερικανικό δίκαιο απαιτείται σταθερή αποτύπωση (fixation), δηλαδή το ποίημα π.χ. θα προστατεύεται μόνο αν καταγραφεί (σε χαρτί ή ηχογραφηθεί). Αντίστοιχα το δίκαιο (όλα τα δίκαια) προστατεύει το συγκεκριμένο εξωτερικευμένο έργο και όχι τις ιδέες που κρύβονται από πίσω διακρίνοντας μεταξύ μορφής/αποτύπωσης και ιδέας (idea-expression dichotomy). Βέβαια η διάκριση αυτή είναι πολλές φορές πολύ δύσκολη.
Πρωτοτυπία: Το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας δεν προστατεύει όλα τα έργα, αλλά μόνο αυτά που είναι πρωτότυπα. Ένα από τα πιο δύσκολα σημεία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ο ορισμός της πρωτοτυπίας. Παραδοσιακά το σύστημα του copyright, θέτοντας στο επίκεντρο την οικονομική διάσταση της πνευματικής ιδιοκτησίας, τείνει να θεωρεί πρωτότυπο οποιοδήποτε έργο δεν είναι απλή αντιγραφή και προϋποθέτει μια ελάχιστη εργασία ή επένδυση (sweat of the brow). Το σύστημα του droit d’auteur αντίθετα, επικεντρωνόμενο κυρίως στην καλλιτεχνική δημιουργία, απαιτεί το δημιούργημα να είναι έκφραση της προσωπικότητας του δημιουργού. Με το πέρασμα του χρόνου η διαφορά των δύο συστημάτων μειώνεται, αφού το κριτήριο της προσωπικότητας του δημιουργού είναι αφηρημένο και δύσχρηστο.
Έτσι συνήθως απαιτείται ένα ελάχιστο «δημιουργικό ύψος» το οποίο μπορεί να προκύπτει και από το κριτήριο της «στατιστικής μοναδικότητας». Στατιστική μοναδικότητα έχουμε στην περίπτωση που, αν δύο άνθρωποι θελήσουν να δημιουργήσουν το ίδιο έργο, θα καταλήξουν σε διαφορετικά αποτελέσματα (αν δύο επιστήμονες γράψουν εργασία για το ίδιο θέμα, αν δύο ζωγράφοι ζωγραφίσουν το ίδιο τοπίο κλπ.). Ειδικά για τα προγράμματα υπολογιστή το κριτήριο της πρωτοτυπίας σχεδόν καταργείται, αφού κατά το νόμο πρόγραμμα υπολογιστή είναι πρωτότυπο εφόσον είναι προσωπικό πνευματικό δημιούργημα του δημιουργού του (δηλαδή όχι απλή αντιγραφή).
Ο ελληνικός νόμος ξεκαθαρίζει ότι δεν προστατεύονται ειδήσεις και απλά γεγονότα ή στοιχεία.
Το νέο πρόβλημα: Η εφαρμογή των τεχνολογικών μέτρων προστασίας προκάλεσε και μια σειρά προβλημάτων, τα οποία έδωσαν την εντύπωση ότι η νομική τους κατοχύρωση και προστασία ήταν λίγο βιαστική χωρίς να έχουν αναλογιστεί τα κράτη τις συνέπειες αυτής της προστασίας. Τα προβλήματα που ανακύπτουν από τα τεχνολογικά μέτρα είναι κυρίως δύο:
Το απεριόριστο των πνευματικών δικαιωμάτων: Η πνευματική ιδιοκτησία έχει νόμιμους περιορισμούς είτε με τη μορφή της εύλογης χρήσης (copyright) είτε με τη μορφή της ιδιωτικής χρήσης (droit d’auteur), οι οποίοι προσπαθούν να συμβιβάσουν το δικαίωμα του δημιουργού με την ελευθερία του χρήστη. Τα τεχνολογικά μέτρα καθιστούν αυτούς τους περιορισμούς ανενεργούς, αφού μπορούν να εμποδίζουν την αναπαραγωγή ακόμη και για ιδιωτική χρήση. Η εξουδετέρωσή τους απαγορεύεται άσχετα από το σκοπό της (αν γίνεται δηλαδή για κατά τα άλλα επιτρεπόμενη ιδιωτική χρήση ή για απαγορευμένη αναπαραγωγή), με αποτέλεσμα ως τώρα νόμιμες και θεμιτές πράξεις του χρήστη να γίνονται παράνομες λόγω ύπαρξης των τεχνολογικών μέτρων. Το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας προσπαθεί να γίνει στην πράξη απεριόριστο και προϊόν λογοκρισίας.
Η διατήρηση του τέλους στα μηχανήματα αναπαραγωγής: Ο νόμος επιβάλλει στην Ελλάδα (και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη) ένα τέλος 4 ή 6% σε μηχανήματα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την αναπαραγωγή έργων πνευματικής ιδιοκτησίας (φωτοτυπικά, scanner, αντιγραφικά CD κλπ.). Το τέλος αυτό διανέμεται στους δημιουργούς και στους ερμηνευτές καλλιτέχνες μέσω των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης και θεωρείται εύλογη αμοιβή για την (επιτρεπόμενη) αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση που γίνεται μέσω των μηχανημάτων αυτών.
Ο ιδιώτης επιτρέπεται δηλαδή να αναπαράγει ένα έργο για ιδιωτική χρήση, μέσω του τέλους όμως ο δημιουργός αποζημιώνεται γι’ αυτό. Με την εφαρμογή των τεχνολογικών μέτρων η αναπαραγωγή δεν είναι πλέον δυνατή (τουλάχιστον η νόμιμη). Οι δημιουργοί και καλλιτέχνες των προστατευμένων με τεχνολογικά μέτρα έργων εξακολουθούν όμως να εισπράττουν το μερίδιό τους από το ειδικό τέλος των μηχανημάτων, παρ’ όλο που τα μηχανήματα αυτά δε χρησιμοποιούνται για την αναπαραγωγή των δικών τους έργων.
Έτσι δημιουργείται το παράδοξο ο χρήστης (αγοραστής του μηχανήματος) να καταβάλλει τέλος για τη δυνατότητα αναπαραγωγής, που μπορεί ποτέ να μην χρησιμοποιήσει, την οποία όμως από την άλλη του στερεί ο νόμος όταν υπάρχουν τεχνολογικά μέτρα προστασίας.
Πνευματικά δικαιώματα, είναι η Παράνοια των ανθρωποειδών λέμε !!!
0 σχόλια