Εἶναι ἀλήθεια πὼς οἱ νέοι σήμερα ἐλάχιστα ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν τύχη τῶν προσωπικῶν τους δεδομένων. Αὐτῶν ποὺ μὲ ἁπλοχεριὰ διασκορπίζουν παντοῦ καὶ μάλιστα στὶς ἀδηφάγες λεωφόρους τοῦ διαδικτύου.
Καταγοητευμένοι ἀπ’ τὶς ὄντως ἑλκυστικὲς καὶ μεθυστικὲς ἐφαρμογὲς τῆς τεχνολογίας, δὲν προβληματίζονται καθόλου γιὰ τὸ τι «ἀνεβάζουν» στὸ διαδίκτυο καὶ ἰδιαίτερα στὶς λεγόμενες «ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης». Ἐκεῖ ἀκριβῶς ποὺ καιροφυλακτοῦν ὅλοι οἱ ἔμποροι ψυχῶν καὶ σωμάτων.
Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, μέσα ἀπὸ πολὺ ἐνδιαφέροντα στοιχεῖα, λέμε νὰ δοῦμε τί ἀκριβῶς συμβαίνει…
Ἡ ἰδιωτική μας ζωή εἶναι πολύτιμη!
Ἂς ἀρχίσουμε ἀπ’ αὐτὸ πρῶτα. Ναί, ἡ ἰδιωτική μας ζωή εἶναι πολύτιμη, κι αὐτὸ γιατί εἴμαστε ἐμεῖς! Εἶναι ἡ ταυτότητά μας, ὁ ἑαυτός μας, ἡ ἴδια μας ἡ ὕπαρξη. Εἶναι ἡ βάση τῆς προσωπικότητάς μας. Θὰ ἔμενε κατάπληκτος κανείς, ἂν μποροῦσε νὰ καταγράψει τὶς σκέψεις, ποὺ κάνει συνέχεια γιὰ τὰ προσωπικά του θέματα, τὶς ἀποφάσεις, ποὺ παίρνει καὶ πῶς τὰ χειρίζεται ὅλα αὐτὰ τὴν κάθε στιγμή.
Ὅσο ἐλέγχουμε τὴν ἰδιωτική μας ζωή, τόσο ἐλεύθεροι εἴμαστε. Ὅσο τὴν ἐκχωροῦμε, τόσο δεσμευόμαστε. Ὅσο περισσότερα γνωρίζουν οἱ ἄλλοι γιὰ μᾶς, τόσο παραδινόμαστε σ’ αὐτούς!
Τὰ προσωπικὰ δεδομένα, ποὺ συλλέγει κάποιος γιὰ μᾶς, δὲν πρόκειται νὰ τὰ χρησιμοποιήσει ποτὲ γιὰ τὸ καλό μας! Ἐξάλλου γιατί τὸ κάνει αὐτό; Τοὐλάχιστον ἂς μᾶς προβληματίσει! Τότε ἡ ἰδιωτική μας ζωή, ὅσο ἀθώα κι ἂν εἶναι, κάποια στιγμή, σὲ κάποια συγκυρία, θὰ στραφεῖ σὲ βάρος μας. Ναί! Ἤδη τὴν ἰδιωτικὴ ζωή τοῦ καθενός μας, τὴν ἔχουν μεταβάλλει -στὴν καλύτερη περίπτωση- σὲ χρυσωρυχεῖο! Ποιοί; Οἱ πολυεθνικές, τὸ μάρκετινγκ, ἡ ἀγορά! Ἐπιπλέον ἔγινε καὶ ἡ ἀνεξάντλητη πηγὴ ἐκμετάλλευσης ἀπὸ κάθε διεφθαρμένο! Ὁ καθένας τους ἀντλεῖ ὅ,τι θέλει ἀπ’ αὐτήν, ἀνάλογα μὲ τὸ ποιὸς εἶναι καὶ τί ζητᾶ ἀπὸ μᾶς!
Ὡς καὶ οἱ μελλοντικοί μας ἐργοδότες θὰ ἀντλοῦν κάθε πληροφορία, ποὺ θὰ ἤθελαν ἀπὸ μᾶς καὶ μάλιστα ἀπ’ τό… διαδίκτυο! Τὸ ἴδιο καὶ ὁ μελλοντικός μας σύντροφος, ὁ φίλος, ὁ συνέταιρος, ὡς κι αὐτὰ τὰ παιδιὰ καὶ τὰ ἐγγόνια μας! Τὰ γραπτὰ μένουν, βλέπετε…
Στὴν Εὐρώπη, σύμφωνα μὲ ἔρευνα τοῦ Δικτύου «EU Kids Online», τὸ 9% τῶν παιδιῶν ἡλικίας 11-16 ἐτῶν, ἔπεσαν θύματα παράνομης χρήσης τῶν προσωπικῶν τους δεδομένων στὸ διαδίκτυο! Σὲ ἄλλη ἔρευνα μεταξὺ τῶν νέων, 1 στοὺς 8 βρῆκε ἤδη «κακὴ» πληροφορία γι’ αὐτοὺς στὸ διαδίκτυο!
Ὅλα δὲ αὐτά, πῶς ἐπιτυγχάνονται; Ἀσφαλῶς μὲ τὴν τεχνολογία! Καὶ τὸ χειρότερο ποιὸ εἶναι; Πὼς ὅσο μικρότερος εἶναι σὲ ἡλικία κανείς, τόσο χρησιμοποιεῖ ἀπροβλημάτιστα τὴν τεχνολογία σὲ βάρος τῆς ἰδιωτικῆς του ζωῆς!
Ἔρευνα, ποὺ πραγματοποιήθηκε ἀπ’ τὸ AP καὶ τὸ MTV, ἔδειξε πὼς στὸ 21% τῶν νέων ἡλικίας 14 – 24 εἶχε παραβιαστεῖ τὸ ἠλεκτρονικό τους ταχυδρομεῖο καὶ οἱ λογαριασμοί τους στὸ Facebook, τὸ Twitter καὶ τὸ MySace. Κι ὅμως τὸ 59% ἂν καὶ ἔπεσε θῦμα ἠλεκτρονικοῦ ἐγκλήματος, δὲν ἔδειξε νὰ ἀναστατώνεται ἰδιαίτερα!
Κι ὅμως ἡ παραβίαση τῆς ἰδιωτικῆς μας ζωῆς ἀπὸ τρίτους, εἶναι πολὺ χειρότερο ἀπ’ τὴν παραβίαση τοῦ σπιτιοῦ μας ἀπ’ τοὺς διαρρῆκτες!
Οὐσιαστικὰ ὅλα ξεκίνησαν μὲ τοὺς Η/Υ καὶ τὴν πληροφορική
Πολλοὶ χαρακτηρίζουν τὴν 3η χιλιετία, ποὺ διανύουμε, ὡς χιλιετία τοῦ «Μεγάλου Ἀδελφοῦ». Αὐτοῦ ποὺ γνωρίζει τὰ πάντα γιὰ μᾶς, ποὺ καταγράφει ὅ,τι μᾶς ἀφορᾶ, καὶ μέσα ἀπ’ τὶς διαδικασίες αὐτὲς μᾶς ἐλέγχει ἀπολύτως! Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ οἱ κατακτήσεις τῆς δημοκρατίας, οἱ κοινωνικὲς ἐλευθερίες κ.λπ. ὅλο καὶ θὰ φθίνουν!
Μάλιστα οἱ τεχνολογίες παρακολούθησης ὅλο καὶ ἐξελίσσονται καὶ μάλιστα μὲ ραγδαίους ρυθμούς, αὐτοὶ δὲ ποὺ τὶς διαθέτουν γίνονται ὅλο καὶ πιὸ ἰσχυροί, ὅπως πιὸ κάτω θὰ δοῦμε.
Εἶναι ἀλήθεια πὼς ἡ κατάσταση τῆς κοινωνίας μας, ὅπως τὴν ζοῦμε σήμερα, μὲ τὴν αὐξανόμενη ἐγκληματικότητα, τὴν τρομοκρατία κ.λπ., αὐξάνει τὶς ἀνάγκες γιὰ ἀσφάλεια. Ὁπότε οἱ τεχνολογίες παρακολούθησης ἔρχονται ὡς μέσα σωτηρίας μας! Ὡστόσο, ἀξίζει ἐδῶ νὰ ποῦμε τοῦτο τὸν λόγο τοῦ Βενιαμὶν Φραγκλίνου: «Αὐτοὶ ποὺ θυσιάζουν ζωτικὲς ἐλευθερίες, γιὰ νὰ ἀποκτήσουν λίγη παροδικὴ ἀσφάλεια δὲν τοὺς ἀξίζει οὔτε ἐλευθερία, οὔτε ἀσφάλεια»!
Ἄρα, λοιπόν, ἡ ἀσφάλεια εἶναι τὸ πρῶτο θέμα. Κι εἶναι συζητήσιμο ὡς ποιὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι θεμιτό. Ἕνα δεύτερο θέμα ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ἠλεκτρονικὴ ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων. Ἤδη ἕνα μεγάλο κομμάτι τῆς ζωῆς μας καταγράφεται σὲ ἠλεκτρονικοὺς ὑπολογιστές. Οἱ τράπεζες διά τῶν πιστωτικῶν καρτῶν γνωρίζουν τί ψωνίζουμε, οἱ τηλεφωνικὲς ἑταιρεῖες καταγράφουν μὲ ποιοὺς μιλήσαμε, πότε, πόση ὥρα κ.λπ., τὰ καταστήματα ἰδιαίτερα δὲ τὰ μεγάλα σοῦπερ μάρκετ διά τῶν εἰδικῶν καρτῶν, ποὺ χορηγοῦν ἀποθηκεύουν τί ἀγοράζουμε, κάθε πότε, πόσα χρήματα διαθέτουμε κάθε φορά κ.λπ. Καὶ γενικά, ἂν ἀθροίσει κανεὶς ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα τῆς προσωπικῆς μας ζωῆς, ποὺ παρέχουμε σὲ τρίτους, πολὺ εὔκολα θὰ ἔχει ἕνα καλὸ προφὶλ τῆς προσωπικῆς μας ζωῆς. Οἰκονομικό, καταναλωτικό, ψυχαγωγικό, ἐνδιαφερόντων, ἀσχολιῶν κ.λπ. Γιατί ὄχι καὶ πολιτικό, θρησκευτικὸ καὶ ὁποιοδήποτε ἄλλο; Καὶ ὅσο καλύτερη εἰκόνα ἔχει κανεὶς γιὰ ὅλα αὐτά, τόσο ἀποτελεσματικότερα θὰ τὰ χρησιμοποιήσει σὲ βάρος μας!
Κι ἂν αὐτὸς ἔχει τὰ προφὶλ αὐτὰ ὅσων περισσοτέρων ἀνθρώπων γίνεται, τόσο τὸ χειρότερο γιὰ μᾶς! Θὰ μπορεῖ νὰ παρακολουθεῖ κι ἐν τέλει νὰ ἐλέγχει τὰ ὑποσύνολα τῶν ἀνθρώπων ἢ καὶ αὐτῆς ἀκόμη τῆς ἀνθρωπότητας ὡς συνόλου!
Πόσο εἶναι κι αὐτὸ θεμιτό;
Ἀλλὰ θὰ πεῖ κάποιος πὼς εἶναι ἀδύνατο νὰ ἐλέγξουμε τὴν κατάσταση, ἀφοῦ κυριολεκτικὰ συρόμαστε σὲ ὅλα αὐτά, μὲ βάση τὴν ἐξέλιξη τῶν (τεχνολογικῶν) πραγμάτων; Ὡστόσο, πόσο ἆραγε εἶναι δικαιολογημένα ἐκεῖνα, ποὺ κάνουμε μὲ τὸ διαδίκτυο, ἰδιαίτερα δὲ στὶς ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης; Ἀλλ’ αὐτὰ θὰ τὰ δοῦμε παρακάτω…
Ἡ ψηφιακὴ ἐπανάσταση ἄλλαξε ὅλα τὰ δεδομένα!
Εἶναι ἀλήθεια πὼς ἡ ψηφιακὴ ἐπανάσταση τῆς τεχνολογίας ἄλλαξε ὅλο τὸ τοπίο. Πρὶν ἀπ’ αὐτὴν ἐπικοινωνούσαμε μὲ τὰ ἑξῆς τρία δεδομένα: Τὸ κείμενο, τὸν ἦχο καὶ τὴν εἰκόνα. Ἡ ψηφιακὴ ἐπανάσταση ἕνωσε τὰ τρία αὐτὰ σὲ ἕνα. Πλέον τὸ κείμενο, ὁ ἦχος καὶ εἰκόνα ἐκφράζονται μὲ τὰ λεγόμενα «bits», τὰ ὁποῖα διακινοῦν ἐξ ἴσου καὶ τὰ τρία καὶ μάλιστα μὲ τὴν ταχύτητα τοῦ φωτός!
Αὐτὸ ἄλλαξε τελείως τὸν κόσμο τῶν μέσων ἐνημέρωσης καὶ ψυχαγωγίας. Στὴ συνέχεια εὐνόησε τὴ συγχώνευση καὶ τὴ συγκέντρωση τῶν ἐπιχειρήσεων, ποὺ δραστηριοποιοῦνταν σ’ αὐτοὺς τοὺς τομεῖς. Ἑταιρεῖες ἠλεκτρονικῶν συγχωνεύονται μὲ τηλεφωνικές, ἐκδοτικὲς καὶ τηλεοπτικὲς (τηλεόρασης) ἑταιρεῖες. Οἱ νέες πολυεθνικές, ποὺ προκύπτουν συγχωνεύονται κι αὐτές, γιὰ νὰ δημιουργηθοῦν στὸ τέλος ἐλάχιστοι πολυεθνικοὶ κολοσσοί, ποὺ ἐλέγχουν τὰ πάντα! Μάλιστα ὁ τζίρος τους ἔφθασε πλέον νὰ ἀποτελεῖ τὸ 10% τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας! Τὰ κράτη δὲ ἔκαναν τὰ πάντα, γιὰ νὰ τοὺς διευκολύνουν![1] Ἔτσι ἡ ἐπικοινωνία ἔγινε ἡ βαριὰ βιομηχανία! Μπορεῖ νὰ συγκριθεῖ πλέον μὲ τὴν σιδηροβιομηχανία στὸ τέλος τοῦ 19ου αἰώνα καὶ τὴν αὐτοκινητοβιομηχανία στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ!
Οἱ γίγαντες τῆς πληροφορικῆς, τῆς τηλεφωνίας καὶ τῆς τηλεόρασης, ποὺ προέκυψαν βλέπουν πλέον τεράστια κέρδη, σ᾽ αὐτὰ ἀκριβῶς τὰ μυθικά… κοιτάσματα, ποὺ ἔφερε στὸ φῶς ἡ ψηφιακὴ τεχνολογία! Ἑπόμενο εἶναι ὁ ἀνταγωνισμὸς μεταξύ τους νὰ εἶναι ὀξύς, νὰ γίνονται τεράστιες ἐπενδύσεις καὶ νὰ ἐκμεταλλεύονται κάθε τεχνολογικὴ ἐφαρμογή, (ὅπως τῆς Apple μὲ τὸ iPad γιὰ παράδειγμα).
Καὶ τί ἄλλο μᾶς προέκυψε ἀπ’ αὐτό; Πὼς οἱ ἐλάχιστες αὐτὲς γιγάντιες πολυεθνικὲς εἶναι τελικὰ καί… οἱ ἄρχοντες τοῦ κόσμου! Ὁπότε, ὡς ἄρχοντες τοῦ κόσμου ποὺ εἶναι, θέλουν νὰ ἐκμεταλλευτοῦν καὶ τούτη τὴν πτυχὴ τῶν… μυθικῶν κοιτασμάτων, ποὺ ἀνακάλυψαν: Νὰ σφετεριστοῦν ἀπολύτως τὴν ἀσταμάτητη ροὴ δεδομένων, ποὺ διενεργεῖται καθημερινὰ στὸν πλανήτη! Πρόκειται γιὰ τὶς συζητήσεις, τὰ μηνύματα, τὰ κείμενα, τὶς εἰκόνες, τὶς μουσικές, τὶς ταινίες, τὰ θεάματα, τὶς ἐκπομπές κ.λπ.
Καὶ νὰ σκεφθεῖ κανεὶς ὅτι ὁ κόσμος ἀπ’ τὸ 1990 κι ὕστερα παρήγαγε περισσότερες τέτοιου εἴδους πληροφορίες, ἀπ’ ὅ,τι τὰ 5000 χρόνια, ποὺ προηγήθηκαν!
Στόχος δὲ καθενὸς ἐξ αὐτῶν τῶν «ἀρχόντων» εἶναι νὰ γίνει ὁ μοναδικὸς συνομιλητὴς (ἢ θὰ λέγαμε προμηθευτής;) τοῦ κάθε πολίτη, ὁ ὁποῖος καὶ θὰ τοῦ τὰ παρέχει ὅλα! Ἤδη τὸ βλέπουμε αὐτὸ στὸ Facebook, γιὰ παράδειγμα.
Ἐπιπλέον, γιὰ νὰ αὐξήσουν καὶ τὰ περιθώρια κέρδους τους, κάνουν τὰ πάντα, γιὰ νὰ ἐλέγχουν ὅλη τὴν ἁλυσίδα. Δηλαδὴ τὸ περιεχόμενο (ἢ τὸ προϊόν), τὴν παραγωγή, τὴν μετάδοση καὶ τὴν σύνδεση μὲ τὸν συνδρομητὴ –πελάτη! Τί φοβερὸ νὰ τὰ κάνει ὅλα αὐτὰ ἕνας! Νὰ τὰ ἐλέγχει ὅλα ἕνας! Ἄρα θὰ ἐλέγχει ἀπολύτως καὶ τὸν παγκόσμιο πολίτη –πελάτη! Ὁπότε τὸ παγκόσμιο κοινὸ εἶναι πλέον τὸ μεγάλο τους κεφάλαιο. Δὲν εἶναι μόνο ὅτι τοὺς ἔχουν πελάτες καὶ τοὺς πωλοῦν ὅλα τους τὰ «ἐμπορεύματα». Μὲ τὰ ἀρχεῖα τῶν προσωπικῶν τους δεδομένων, ποὺ δημιουργοῦν, μποροῦν τώρα νὰ πωλοῦν καὶ τοὺς ἴδιους, στοὺς διαφημιστὲς καὶ σὲ ὅσους τοὺς τὰ ζητήσουν γιὰ ἀγορά!
Δηλαδὴ τί κάνουν ἀκριβῶς; Διά τῶν προσωπικῶν δεδομένων πουλᾶνε καταναλωτὲς (ἀναγνῶστες, ἀκροατές, τηλεθεατές, σέρφερς) σὲ ἄλλους πελάτες τους, ποὺ ἐνδιαφέρονται νὰ τὰ «ἀξιοποιήσουν» πρὸς ἴδιον ὄφελος! Μάλιστα ἡ ζήτηση εἶναι πολὺ μεγάλη. Κι αὐτὸ γιατί ἡ «διαδικτυωμένη κοινωνία» παίρνει πλέον καθημερινὰ τεράστιες διαστάσεις. Ὑπολογίζεται ὅτι, ἐνῶ γιὰ νὰ συνδεθοῦν 1 δισεκ. σπίτια μὲ τὸ σταθερὸ τηλέφωνο ἀπαιτήθηκαν 100 χρόνια, γιὰ νὰ συνδεθοῦν 5 δισεκ. κινητὰ ἀπαιτήθηκαν μόλις 4 χρόνια! Μέχρι τὸ 2020 δὲ θὰ εἶναι συνδεδεμένες 50 δισεκ. συσκευές. Ὁπότε στὸ ἐγγὺς μέλλον τὰ πάντα θὰ διενεργοῦνται μὲ ὅλα τὰ σύγχρονα τεχνολογικὰ μέσα στὸ διαδίκτυο. Ἐκεῖ θὰ βρίσκεται καὶ τὸ μέλλον τῆς ἑταιρικῆς ἐπικοινωνίας. Πραγματικὰ τί… ἀγορὰ ἄνοιξαν μπροστά τους! Νὰ γιατί, ἐκεῖ στὶς ἀρχὲς τοῦ 2000, εἰδικοὶ ἐπιστήμονες καὶ μελετητὲς ἔλεγαν: «Τὶς συνέπειες τῆς ψηφιακῆς ἐπανάστασης δὲν μποροῦμε ἀκόμη νὰ τὶς φανταστοῦμε»!
Οἱ ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης ὁλοκληρώνουν τὸ κακό!
Ἂς περιοριστοῦμε μόνον σ’ αὐτές, ἀπ’ τὸν «λαμπρὸ» κόσμο τοῦ διαδικτύου, χάριν συντομίας. Λοιπόν, ἐνῶ οἱ ἄλλες δύο περιπτώσεις τῆς παρακολούθησής μας, ποὺ ἀναφέραμε στὴν ἀρχή, εἶναι σὲ κάποιο βαθμὸ συζητήσιμες, ἡ περίπτωση τῶν ἱστοσελίδων αὐτῶν, δὲν εἶναι συζητήσιμη καθόλου, μὰ καθόλου!
Καὶ τοῦτο γιατί, ἐνῶ στὴν πρώτη περίπτωση παρακολουθούμαστε (ἢ καὶ παρακολουθοῦμε τοὺς ἄλλους!) γιὰ λόγους ἀσφαλείας καὶ στὴν δεύτερη ἴσως, γιατί δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε καὶ διαφορετικὰ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων, ἐδῶ μέσα ἀπὸ τὶς διαδικασίες τῆς μόδας καὶ τοῦ «ἔτσι κάνουν ὅλοι», ἐμεῖς οἱ ἴδιοι συμπληρώνουμε τὸ πὰζλ τῆς δημοσιοποίησης τῆς προσωπικῆς μας ζωῆς. Δηλαδὴ τοῦ πλέον σημαντικοῦ της τμήματος, τοῦ πλέον προσωπικοῦ καὶ ἀπορρήτου καὶ μάλιστα ἀπὸ μᾶς τοὺς ἰδίους! Ἆραγε πόσο δικαιολογημένο μπορεῖ νὰ εἶναι αὐτό;
Οἱ ἱστοσελίδες αὐτὲς κατορθώνουν νὰ γνωρίζουν τὰ πάντα για μᾶς. Ὅπως καὶ γιὰ μία πόλη καὶ γιὰ ἕνα κράτος ἀκόμη! Καὶ μαζί τους γνωρίζουν τὰ πάντα γιὰ μᾶς διαφημιστικὲς ἑταιρεῖες, πολυεθνικοὶ κολοσσοί, ἐργοδότες, μυστικὲς ὑπηρεσίες, διαφθορεῖς κ.λπ.!
Μὲ τὸ νὰ γνωρίζουν ποιοὶ εἴμαστε, ποῦ πηγαίνουμε, τί τρῶμε, μὲ ποιοὺς κάνουμε παρέα, ποιὲς εἶναι οἱ συνήθειές μας, τί συζητᾶμε, τι μᾶς ἀπασχολεῖ, τί δουλειὰ κάνουμε, ποιὸ εἶναι τὸ μορφωτικό μας ἐπίπεδο, ποιὲς εἶναι οἱ πολιτικές, θρησκευτικὲς καὶ οἱ ἐν γένει πεποιθήσεις μας, πῶς καὶ τί σκεπτόμαστε, ἀκόμη δὲ ποῦ θὰ βρισκόμαστε τὶς ἑπόμενες ὧρες, ποιὲς ταινίες προτιμᾶμε, τί μουσικὴ ἀκοῦμε, ποιὰ site ἐπισκεπτόμαστε κ.λπ. ἔχουν ἤδη ἕνα χρυσωρυχεῖο στὰ χέρια τους! Καὶ μ’ αὐτὸ τί κάνουν; Τὸ ἐκμεταλλεύονται ποικιλοτρόπως! Προσαρμόζουν ἢ καὶ διαμορφώνουν τὴν ἀγορά, τὴν μόδα, τὴν προσφορὰ καὶ τὴ ζήτηση. Κι ἐν τέλει ἐμᾶς τοὺς ἴδιους! Εἶναι ἕνα χρυσωρυχεῖο, ποὺ μὲ τίποτα δὲν μένει ἀνεκμετάλλευτο.
Τουλάχιστον ἂς μᾶς προβληματίσει ὅλους τὸ γεγονὸς ὅτι αὐτὲς οἱ ἱστοσελίδες, προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους σ᾽ ἐμᾶς ἐντελῶς δωρεάν! Ἆραγε πῶς χρηματοδοτοῦνται; Μὰ ἀπὸ τὰ δίκτυα διαφημίσεων, τὰ ὁποῖα ἔχουν ὡς ἀντάλλαγμα νὰ ἀπευθύνονται στοὺς χρῆστες μὲ βάση τὸ προφίλ τους!
Καὶ ποιὸς εἶναι ὁ στόχος τους; Νὰ αὐξάνουν ἀδιάκοπα τοὺς χρῆστες τους, νὰ τοὺς διατηροῦν μὲ τὴν ὕπαρξη «κόστους ἀποχώρησης»[2], νὰ αὐξάνουν ὅσο γίνεται τὶς ἐπισκέψεις τῶν χρηστῶν, νὰ παρατείνουν τὸν χρόνο ποὺ παραμένουν σ᾽ αὐτὸ κ.λπ. Ἔτσι μὲ τὸ νὰ εἴμαστε ὅσο γίνεται «κολλημένοι» σ’ αὐτές, τόσο αὐτὲς κερδίζουν τουλάχιστον ἀπὸ διαφημιστικὰ ἔσοδα. Τὸ δὲ μακροπρόθεσμο σχέδιό τους εἶναι «νὰ μεταφράσουν τὴν τεράστια βάση τῶν χρηστῶν τους σὲ τεράστια αὔξηση κερδῶν»! Αὐτὴ δὲ εἶναι καὶ ἡ «ἐμπορικὴ ἀξία» τῶν μέσων αὐτῶν! Μάλιστα γιὰ τὸ facebook τὸ 85% τῶν ἐσόδων του προέρχεται ἀπὸ διαφημίσεις. Ἆραγε πόσα ἔσοδα ἔχει ἀπ’ τὸν καθένα ἀπό μᾶς;
Ἤδη στὰ περιοδικὰ πληροφορικῆς εἶναι διάχυτη ἡ ἀνησυχία γιὰ τὴν τροπή, ποὺ παίρνουν τὰ πράγματα στὸν χῶρο τῆς λεγόμενης «κοινωνικῆς δικτύωσης». Καὶ οἱ ἑταιρεῖες τοῦ χώρου αὐτοῦ πῶς ἀπαντοῦν; Μ᾽ ἐκεῖνο τὸ ἁπλοϊκὸ «Ἐμπιστευθεῖτε μας»!
Ἡ περίπτωση τοῦ Facebook
Ἀλλ’ ἂς δοῦμε ἕνα πολὺ χαρακτηριστικὸ παράδειγμα, ἀπὸ τὸν χῶρο τῶν ἱστοσελίδων κοινωνικῆς δικτύωσης, τοῦ πλέον δημοφιλοῦς. Τοῦ facebook!
Λένε πὼς αὐτὸ κατόρθωσε σὲ ἐλάχιστα χρόνια (ἱδρύθηκε τὸ 2005) νὰ σοῦ «ἐξασφαλίζει», καὶ μάλιστα ἐντελῶς δωρεάν, τὴν … διαδικτυακή σου ὕπαρξη! Κατόρθωσε νὰ εἰσαχθεῖ μόλις σὲ 7 χρόνια (τὸ 2012) ἀκόμη καὶ στὸ χρηματιστήριο τῆς Ν. Ὑόρκης, ἔχοντας ὡς «πολύτιμο θησαυρό» του, τί; Κάτι τι τὸ ὄντως μοναδικὸ καὶ πρωτότυπο μέχρι σήμερα. Τὰ προσωπικὰ δεδομένα τῶν χρηστῶν του!
Ναί, ἐκεῖνα τὰ δεδομένα ποὺ μὲ ἀφέλεια μεγάλη πολλοὶ ἀνεβάζουν σ’ αὐτὸ εἴτε ἀπὸ μόδα εἴτε γιατί «ἔτσι κάνουν ὅλοι», σὲ κάθε περίπτωση δέ, ἐλάχιστα γνωρίζοντας τι πραγματικὰ κάνουν, ἰδιαίτερα δὲ ἡ νέα γενιά!
Λένε πὼς τὸ 55% τῶν χρηστῶν τοῦ διαδικτύου στὸν κόσμο χρησιμοποιοῦν τὸ facebook! Ἐπιπλέον 1 λεπτὸ στὰ 7 ποὺ περνᾶ ἕνας χρήστης στὸ διαδίκτυο τὸ ἀφιερώνει στὸ facebook! Ἔχει δὲ 900 ἑκατ. ἐνεργοὺς χρῆστες, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ μισοὶ συνδέονται τουλάχιστον μία φορά τὴν ἡμέρα!
Αὐτὴ ἡ «δημοφιλία» ἔχει καὶ τὶς ἑξῆς διαστάσεις: Καθημερινὰ οἱ χρῆστες «ἀνεβάζουν» 250 ἑκατ. φωτογραφίες, διαθέτουν σ’ αὐτὸ κατὰ μέσον ὅρο 130 «φίλους», τῶν ὁποίων παρακολουθοῦν τὰ νέα μέσῳ τοῦ facebook.
Ὅπως ἔγραψε τὸ περιοδικὸ «Forbes», τὸ facebook κατόρθωσε σὲ ἐλάχιστο χρόνο (7 χρόνια ἀπ’ τὴν ἵδρυσή του) νὰ κάνει ὅ,τι προσπαθεῖ ἡ CIA σὲ 60 χρόνια: Νὰ γνωρίζει τί διαβάζουν, τί σκέφτονται καὶ τί ἀκοῦνε 900 ἑκατ. ἄνθρωποι! Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ ἐν λόγῳ περιοδικὸ κατέταξε τὸν ἱδρυτή του Μὰρκ Ζάκερμπεργκ ὡς τὸν 7ο πιὸ ἰσχυρὸ ἄνθρωπο τοῦ κόσμου!
Ἀντιλαμβάνεται πλέον κανεὶς πόσο μεγάλη πράγματι εἶναι ἡ δύναμή του, ὅταν κατέχει τὰ προσωπικὰ δεδομένα τόσων ἀνθρώπων τοῦ πλανήτη, τὰ ὁποῖα μάλιστα οἱ ἴδιοι τοῦ δίνουν σὲ καθημερινὴ βάση καθιστώντας το ὅλο καὶ πιὸ ἰσχυρό!
Κι ὅσο τὸ facebook, τὸ Twitter, τὸ You Tube καὶ τὰ ἄλλα μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης θὰ ἀποτελοῦν ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς καθημερινότητάς μας σὲ βασικοὺς τομεῖς, ὅπως εἶναι ἡ ψυχαγωγία, ἡ ἐνημέρωση καὶ ἡ ἐπαφὴ μὲ τοὺς φίλους, τόσο θὰ μεγεθύνονται αὐτὲς οἱ καταστάσεις.
Ἡ Ἐπίτροπος Δικαιοσύνης τῆς Ε.Ε. Βίβιαν Ρέντινγκ ἔχει ἐξοργιστεῖ μὲ τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ facebook ὄχι μόνο μεταπωλεῖ τὰ δεδομένα σὲ διαφημιστὲς χωρὶς τὴν συγκατάθεση τοῦ χρήστη, ἀλλ’ ἐπιπλέον τὰ διατηρεῖ ἀποθηκευμένα ἀκόμη κι ὅταν ὁ χρήστης διαγράφει τὸ προφίλ του ἀπ’ αὐτό!
Μὴ μᾶς διαφεύγει δὲ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ χρήστης, ὅταν ἀνοίγει λογαριασμὸ στὸ facebook ἀποδέχεται ρητὰ ὅτι οἱ ὑπηρεσίες του μποροῦν νὰ συλλέγουν καὶ νὰ χρησιμοποιοῦν τὰ δεδομένα, ὅπως αὐτὲς νομίζουν!
Τὰ δεδομένα δὲ αὐτά, ἐπιτρέπουν κατ’ ἀρχὴν στὶς διαφημιστικὲς ἑταιρεῖες νὰ στοχεύουν τὰ διαφημιστικά τους μηνύματα σὲ συγκεκριμένες ὁμάδες χρηστῶν, ἄρα προβαίνουν καὶ σὲ ὁμαδοποιήσεις! Γιὰ παράδειγμα ἂν κάποιος χρήστης συζητᾶ μὲ τοὺς φίλους του γιὰ τὸν ἐπικείμενο γάμο του, πολὺ γρήγορα θὰ δεῖ μέσα στὸ προφίλ του διαφημίσεις γιὰ προϊόντα σχετικὰ μὲ τὸν γάμο!
Ἐπιπλέον τὸ facebook σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν ἀποκαλύπτει τι εἴδους δεδομένα τῶν χρηστῶν συλλέγει καὶ μὲ ποιὸ τρόπο τὰ διαβιβάζει στοὺς διαφημιστές.
Εἶναι χαρακτηριστικὴ δὲ ἡ περίπτωση τοῦ 24χρονου φοιτητῆ Μὰχ Στρὲμς ἀπὸ τὴν Αὐστρία ὁ ὁποῖος, μὲ τὴν βοήθεια τῆς χώρας του, ζήτησε ἀπ’ τὸ facebook νὰ τοῦ παραδώσει ὅλα τὰ δεδομένα ποὺ τὸν ἀφοροῦσαν. Τότε κατάπληκτος παρέλαβε ἕνα CD ποὺ περιεῖχε 1.222 σελίδες, ἐνῶ ὑπῆρχαν καὶ δεδομένα τὰ ὁποῖα οὐδέποτε τοῦ παρέδωσαν!
Τὰ ἔσοδα τοῦ facebookἀπὸ διαφημιστικὰ ἔσοδα ὑπερβαίνουν τὸ 1 δισεκ. δολλάρια τὸν χρόνο!
Δὲν εἶναι δὲ καθόλου τυχαῖο ποὺ ἡ Ὑπηρεσία Ἀσφαλείας τοῦ Λευκοῦ Οἴκου τῶν ΗΠΑ, δὲν ἐπιτρέπουν στὶς κόρες τοῦ Προέδρου Μπαρὰκ Ὀμπάμα νὰ «ἀνοίξουν λογαριασμὸ» στὶς ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης! Ἡ σύζυγός του μάλιστα δήλωσε πὼς εἶναι τόσο ἀνήσυχη μὲ τὸ Facebook, ὥστε κι ἂν οἱ κόρες της δὲν ἦταν παιδιὰ τοῦ Ἀμερικανοῦ Προέδρου καὶ πάλι δὲν θὰ ἤθελε νὰ εἶχαν προφὶλ σ’ αὐτὴ τὴν ἱστοσελίδα!
Ἂς προσέξουμε κι αὐτό. Ἡ ἐφαρμογὴ «facebookPlaces» στὰ κινητὰ τρίτης γενιᾶς (3G) δίνει τὴ δυνατότητα στὸν χρήστη νὰ πληροφορεῖ μαζικὰ τοὺς ψηφιακοὺς «φίλους» του ποῦ βρίσκεται ἀνὰ πᾶσα στιγμή, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ γνωστοῦ συστήματος παγκοσμίου ἐντοπισμoῦ GPS. Ὑπάρχει δὲ καὶ ἡ δυνατότητα νὰ γίνονται γνωστὰ τὰ σημεῖα ἀπ’ τὰ ὁποῖα πέρασε καὶ στὰ ὁποῖα κατευθύνεται! Μιλᾶμε γιὰ τὸ ἀπόλυτο τῆς παρακολούθησης! Κι ἐπειδὴ συχνὰ οἱ χρῆστες ἀποδέχονται ὡς «φίλους» καὶ ἀνθρώπους ποὺ ἐλάχιστα γνωρίζουν ἢ δὲν γνωρίζουν καθόλου, ἄραγε τι γίνεται μὲ τὴν παρακολούθηση ἀνηλίκων ἀπὸ παιδεραστὲς καὶ ἐγκληματίες; Ὡς καὶ οἱ κλέφτες θὰ παρακολουθοῦν πότε θὰ ἀπουσιάζουμε ἀπ’ τὸ σπίτι μας, γιὰ νὰ μᾶς ληστέψουν ἢ κι ἐκείνων ποὺ θέλουν νὰ μᾶς βλάψουν ἀκόμη καὶ τότε ποὺ θὰ εἴμαστε ἐνήλικοι χρῆστες!
Γενικὰ οἱ τεχνολογικὲς ἐφαρμογὲς δὲν θὰ παύσουν νὰ αὐξάνουν, τὰ κίνητρα γιὰ νὰ τὶς ἐντάσσουμε στὴ ζωή μας τὸ ἴδιο, ὅπως καὶ ἡ περαιτέρω ἔκθεση τοῦ προσωπικοῦ μας βίου.
Ἡ περίπτωση τῆς Google
Ἡ Google, στὴ συνέχεια, προβαίνει σὲ κάτι ἄλλο. Παρακολουθεῖ τι κάνουμε στὶς ἀναζητήσεις μας μέσῳ αὐτῆς στὸ διαδίκτυο, δηλαδὴ κατὰ τὸ λεγόμενο «σερφάρισμα». Παρακολουθεῖ ἀκόμη καὶ τὸ σερφάρισμα κατόχων iPhone καὶ ἄλλων συσκευῶν ποὺ χρησιμοποιοῦν τὸ Safari Browser. Κι ὅλα αὐτὰ γιὰ νὰ διοχετεύει διαφημιστικὸ ὑλικό!
Κι ἐνῶ ὅλοι προσπαθοῦμε νὰ «σερφάρουμε» στὸ διαδίκτυο ἀφήνοντας ὅσο τὸ δυνατὸν λιγότερα ψηφιακὰ ἴχνη, ἡ Google θέλει νὰ κάνουμε ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο, ἀκόμη δὲ καὶ νὰ μᾶς … πληρώνει γι’ αὐτό!
Μάλιστα ἄναψε φωτιὲς ἡ ἀνακοίνωσή της, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία, θὰ συγκεντρώνει τὰ δεδομένα ποὺ ἀφοροῦν ἕνα χρήστη ἀπ’ ὅλες τὶς ὑπηρεσίες της, ὥστε νὰ μπορεῖ νὰ τοῦ στέλνει διαφημίσεις μὲ βάση τὰ ἐνδιαφέροντά του!!! Οἱ περισσότεροι ἔκαναν λόγο γιὰ μαζικὴ εἰσβολὴ στὴν ἰδιωτικὴ ζωή τῶν χρηστῶν. Τὸ εἶδαν σὰν νὰ ἔρχεται ἤδη ὁ «Μεγάλος Ἀδελφὸς» καὶ νὰ παρακολουθεῖ τὸ σερφάρισμα τοῦ καθενός μας!
Ὅπως διαβάσαμε,[3] «παρὰ τὶς προειδοποιήσεις γιὰ ἐνδεχόμενη παραβίαση τῶν κανονισμῶν προστασίας δεδομένων στὴν Ε.Ε., ἡ Google ἔθεσε σὲ ἰσχὺ τὴ νέα πολιτική της, ἡ ὁποία προβλέπει ὅτι ὅλες οἱ ὑπηρεσίες τῆς ἑταιρείας, ἀπὸ τὴ μηχανὴ ἀναζήτησης μέχρι τὸ You Tube, θὰ ἔχουν πρόσβαση στὸ σύνολο τῶν δεδομένων ποὺ ἔχουν συλλεχθεῖ γιὰ κάθε χρήστη»!
Σύμφωνα δὲ μὲ τὴν Google, ἡ νέα πολιτική της θὰ ἐξατομικεύει πιὸ ἀποτελεσματικὰ τὰ ἀποτελέσματα ἀναζήτησης καὶ τὶς διαφημίσεις ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἀντλεῖ τὰ ἔσοδά της! Ἡ νέα αὐτὴ πολιτική της τέθηκε σὲ ἰσχὺ τὴν 1.3.2012 σὲ ὅλο τὸν κόσμο, οἱ δὲ χρῆστες δὲν μποροῦν νὰ ζητήσουν νὰ ἐξαιρεθοῦν![4] Τόσο ἡ Γαλλικὴ ἀρχὴ προστασίας δεδομένων CNIL ὅσο καὶ οἱ Ἀρχὲς Δεδομένων τῆς Ε.Ε., ὅπως εἶπαν γραπτῶς στὴν ἑταιρεία, «ἀνησυχοῦν βαθύτατα γιὰ τὸν συνδυασμὸ τῶν προσωπικῶν δεδομένων σὲ ὅλο τὸ εὖρος τῶν ὑπηρεσιῶν».[5]
Εἶναι ἑπόμενο, λοιπόν, νὰ ὑπάρχει διάχυτη ἡ ἀνησυχία ἂν τὸ διαδίκτυο στὸ μέλλον θὰ ἐλέγχεται ἀπὸ ἐλάχιστες ἑταιρεῖες ὅπως εἶναι ἡ Apple, τὸ Facebook καὶ ἡ Google!
Καὶ μετὰ τὶς διαφημίσεις;
Ἀλλ’ ἡ ἐκμετάλλευση τῶν προσωπικῶν μας δεδομένων γιὰ διαφημίσεις ἴσως εἶναι καὶ ἡ «ἀθώα» πλευρά. Τὰ πράγματα δὲν πρόκειται νὰ μείνουν σ’ αὐτές.
Ἤδη δημιουργοῦνται βάσεις καθαρῶν καὶ ἀξιόπιστων δεδομένων γιὰ τὰ πάντα. Ἔτσι οἱ ἐν λόγῳ ἑταιρεῖες (καὶ ὄχι μόνον αὐτὲς) θὰ μποροῦν νὰ πωλοῦν ὁποιαδήποτε πληροφορία κι ἂν ψάχνει κάποιος νὰ … ἀγοράσει!
Μὴ ξεχνοῦμε πώς, σύμφωνα μὲ τοὺς εἰδικούς, 750.000 διαφθορεῖς βρίσκονται σὲ καθημερινὴ βάση στὸ διαδίκτυο, περιφερόμενοι στὶς ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης, στοὺς χώρους συνομιλίας κ.λπ. πρὸς ἄγραν θυμάτων! Νάτη, λοιπὸν μία ἄλλη ἐν δυνάμει «πελατεία»…
Συμπέρασμα
Αὔριο τί; Ἡ τεχνολογία, καλοί μου φίλοι, δὲν θὰ παύσει νὰ ἐξελίσσεται, νὰ μᾶς καταγοητεύει, νὰ μᾶς ἑλκύει σὰν μαγνήτης, νὰ μᾶς θέλγει, νὰ μᾶς συγκινεῖ! Θὰ βγαίνουμε κερδισμένοι ἀπ’ αὐτὴν ὅσο τὴν χρησιμοποιοῦμε ὥριμα, ἔξυπνα καὶ μὲ προβληματισμό. Θὰ βγαίνουμε χαμένοι ἀπ’ αὐτὴν ὅσο θὰ ἀφηνόμαστε στὰ ὄντως ἐντυπωσιακά της ἐπιτεύγματα καὶ σ’ ἐκεῖνα τὰ «ἔτσι κάνουν ὅλοι», «κι ἐγὼ γιατί νὰ ἀποτελῶ ἐξαίρεση;» ποὺ βουίζουν σὰν βεγγαλικὰ μέσα μας καὶ γύρω μας…
Σημειώσεις:
1. Γιὰ παράδειγμα ἡ Ε.Ε. ἀπὸ τὴν 1.2.1998 ἀπελευθέρωσε τὴν τηλεφωνία, καταργώντας κάθε προστατευτικὸ νόμο, ποὺ ὑπῆρχε σὲ ἐθνικὸ καὶ εὐρωπαϊκὸ ἐπίπεδο!
2. Γιὰ παράδειγμα εἶναι ἀπίθανο νὰ φύγουν, ἂν δὲν μποροῦν νὰ πάρουν μαζί τους τὸ δίκτυο τῶν φίλων τους, τὸ περιεχόμενο καὶ τὶς ἐφαρμογές!
3. Στὸ In.gr
4. Πηγή: In.gr
5. Στὸ tech.in.gr μπορεῖ νὰ δεῖ κανεὶς τί ξέρει γι’ αὐτὸν ἡ Google καὶ νὰ σταματήσει τὴ συλλογὴ τῶν στοιχείων του.
0 σχόλια